Hamulce samochodowe i wszystko o nich!

Większość kierowców przypomina sobie o hamulcach dopiero w momencie, gdy trzeba dokonać ich wymiany, a więc wtedy, gdy ich stan jest już naprawdę agonalny. To błędne podejście, ponieważ układ hamulcowy wymaga od użytkownika naprawdę regularnej uwagi. I choć nie oznacza to konieczności sprawdzania grubości klocków lub tarcz przed każdym uruchomieniem silnika, to jednak warto czasem poświęcić nieco więcej czasu tym elementom. Z tego artykułu dowiesz się więcej na temat różnych rodzajów hamulców, a także tego, jak rozpoznać różnego rodzaju anomalie w ich działaniu.

Hamulce samochodowe - układ hamulcowy

Zaczynając od zupełnych podstaw warto zaznaczyć, że w samochodach wyróżnia się dwa rodzaje układów hamulcowych - podstawowy (inaczej określany jako roboczy) oraz pomocniczy (znany również jako awaryjny). Czym różnią się te elementy? Przede wszystkim sposobem aktywacji. Układ podstawowy uruchamiany jest po wciśnięciu pedału hamulca, podczas gdy uruchomienie systemu awaryjnego wymaga uruchomienia tak zwanego hamulca ręcznego. W starszych autach odbywało się to w momencie pociągnięcia za dźwignię umieszczoną pomiędzy fotelami (wyjątkiem były Mercedesy z hamulcem aktywowanym…. lewą nogą kierowcy) lub wciśnięcia przycisku (w przypadku elektronicznych hamulców ręcznych, montowanych w wielu współczesnych modelach aut), jak choćby ten ze zdjęcia poniżej:

(©bizoo_n / fotolia / 109602946 )

Na czym właściwie polega działanie hamulców? Wróćmy na chwilę na szkolną lekcję fizyki. Ten układ odpowiedzialny jest za wytworzenie siły hamującej, niezbędnej do przeciwdziałania siłom, które powodują że samochód porusza się z określoną prędkością. Innymi słowy, auto rozpędza się i osiąga wymaganą prędkość, ale do jego całkowitego zatrzymania na konkretnym odcinku nie wystarczy zmniejszenie obrotów silnika, lecz właśnie zapewnienie siły przeciwdziałającej.

Historia i informacje

Podobnie jak same samochody, tak i układy hamulcowe przeszły naprawdę sporą ewolucję w trakcie swojego istnienia. Pierwszy projekt tego rodzaju elementów pojawił się jeszcze w XIX wieku - to właśnie w 1895 Hugo Mayer z Niemiec dokonał zgłoszenia patentowego na hamulce hydrauliczne, która to konstrukcja jest w dużej mierze nadal używana przy tworzeniu układów tego rodzaju w autach. Z kolei w roku 1902 opatentowane zostało rozwiązanie hamulca tarczowego, a jego autorem był Brytyjczyk Frederick Lanchester. Warto przy tym dodać jak bardzo ważnym okresem były lata 30-te dwudziestego wieku, ponieważ to właśnie od tamtej pory, powszechnie stosuje się zarówno hamulce hydrauliczne, jak i pneumatyczne.

Rodzaje hamulców samochodowych

Najkrócej mówiąc, układy hamulcowe dzieli się na hydrauliczne oraz pneumatyczne. Dodatkowo, obowiązuje podział ze względu na budowę - to jest układy tarczowe oraz bębnowe. Więcej na ten temat przeczytacie w kolejnych akapitach.

Hamulce tarczowe

Od wielu lat praktycznie każdy nowy samochód wyposażony jest fabrycznie w hamulce tarczowe, podczas gdy rozwiązania bębnowe powoli odchodzą do lamusa. Do wyjątków należą jedynie budżetowe modele pojazdów, a i w tym wypadku zazwyczaj “bębny” stosowane są w przypadku kół tylnej osi.

Jak działa hamulec tarczowy? Po naciśnięciu pedału hamulca umieszczone wewnątrz zacisku tłoczki dociskają klocki do tarcz, która z kolei połączona jest z kołem. W rezultacie, zwalnia się tempo ruchu koła, doprowadzając po pewnym czasie do całkowitego jego zatrzymania. Z kolei w przypadku układów bębnowych, sam bęben obraca się razem z kołem, a po aktywacji hamulca nieruchome szczęki wewnątrz bębna zaczynają trzeć o jego powierzchnię, co powoduje zwolnienie ruchu koła.

(©PATTARAWIT / fotolia / 119034153 )

Jak już wspomniano powyżej, współcześnie, zdecydowana większość samochodów wyposażona jest w układy tarczowe. Wynika to ze znacznie większej podatności hamulców bębnowych na przegrzewanie się przy okazji hamowania z wysokich prędkości, co w kontekście ciągłego dążenia producentów do poprawy osiągów pojazdów praktycznie całkowicie przekreśliło sens stosowania “bębnów”.

(©PATTARAWIT / fotolia / 119034153 )

Hamulce hydrauliczne

Układy hamulcowe w autach różnią się także podstawą zasady działania. O ile w przypadku większości pojazdów osobowych stosowane są hamulce hydrauliczne, o tyle w autach użytkowych bardzo często spotkać można układy pneumatyczne, o których więcej w następnym akapicie.

Na czym polega działanie hamulca hydraulicznego? Aby to zobrazować w sposób dosłowny najlepiej wyobrazić sobie prasę hydrauliczną. W momencie, gdy kierowca naciśnie pedał hamulca, w całym układzie tłoczony zostaje płyn, transportowany następnie do tłoków znajdujących się w kołach, powodując ich zatrzymanie. Co ważne, hydrauliczny układ zapewnia bardzo równomierną siłę hamowania po obu stronach. Dodatkowo, te rozwiązania wyposażone są w dwa oddzielne obwody, każdy dedykowany do kół na danej osi.

Układy hydrauliczne wspomagane są podciśnieniem, zwiększającym ich skuteczność. W przypadku aut z silnikami benzynowymi, podciśnienie tworzone jest w układzie dolotowym jednostki, a w przypadku diesli przez pompę próżniową (Vacum).

Hamulce pneumatyczne

W pojazdach, w przypadku których hamowanie wymaga naprawdę ogromnej siły, stosowane są układy pneumatyczne. Tego rodzaju rozwiązania znajdziemy zarówno w samochodach ciężarowych, użytkowych, ale także w pociągach. System pneumatyki pozwala na uzyskanie naprawdę wysokiego ciśnienia w układzie, dodatkowo pomaga w tym specjalna sprężarka.

Jak to działa? W momencie naciśnięcia na pedał hamulca przez kierowcę, aktywowany jest zawór pneumatyczny, niejako przekazujący sygnał do hamulców na kołach. Znacznie spada ciśnienie w układzie, w rezultacie czego, dochodzi do zmniejszenia prędkości ruchu koła.

Właśnie ze względu na obecność podciśnienia, możliwe jest zatrzymanie pojazdu praktycznie w każdych warunkach - nawet jeżeli uszkodzeniu ulegnie silnik.

Nasza oferta: atrakcyjne części do układu hamulcowego w dobrej cenie!

Chcesz wymienić hamulce w swoim aucie? Zobacz ofertę sklepu internetowego motoneo.pl i przekonaj się, że wysoka jakość wcale nie musi dużo kosztować! Niezależnie od tego czy robisz każdego dnia mnóstwo kilometrów, poruszając się z ogromnymi prędkościami i siła hamowania stanowi dla Ciebie priorytet, czy też może poszukujesz hamulców w dobrej cenie, na pewno mamy coś do Twojego auta.

Zakupy na platformie motoneo.pl są znacznie wygodniejsze i łatwiejsze niż wyprawa do stacjonarnego sklepu z autoczęściami. Wystarczy, że za pomocą specjalnego formularza podasz nam markę i model swojego auta, a system naszego sklepu automatycznie dobierze kilka rozwiązań dla Ciebie. To tylko kilka kroków, a wszystkie podzespoły do swojego auta kupisz nie wychodząc z domu!

Pytania dotyczące hamulców zadawane przez naszych klientów

Bardzo często zadajecie nam pytania dotyczące hamulców właśnie. Poniżej prezentujemy kilka z nich, wraz z gotowymi odpowiedziami.

“Kiedy wymieniać hamulce?”

Trudno tu mówić o jakichkolwiek interwałach jak w przypadku innych podzespołów, bowiem konieczność wymiany hamulców w dużej mierze zależy od stylu jazdy oraz warunków eksploatacji danego pojazdu. Niemniej warto przestrzegać zaleceń producenta Twojego auta - jeżeli przewidziano interwał wymiany tarcz i klocków na przykład co 50 tysięcy kilometrów, warto po takim przebiegu zrobić przegląd układu hamulcowego.

“Jak rozpoznać uszkodzone hamulce?”

Objawów uszkodzenia hamulców może być naprawdę sporo, by wymienić choćby drżenie kierownicy podczas hamowania (zwichrowane tarcze), pisk po wciśnięciu pedału hamulca (zużyte okładziny klocków) czy gorsze hamowanie. Ogólnie rzecz biorąc, jeżeli zauważysz jakiekolwiek nieprawidłowości w działaniu układu hamulcowego swojego auta, warto jak najprędzej skontaktować się z mechanikiem albo przynajmniej odwiedzić stację kontrolipojazdów, celem badania skuteczności działania tych elementów.

“Czy klocki i tarcze wymienia się razem?”

Wielu kierowców poszukuje oszczędności dokonując wymiany tych elementów osobno. Tymczasem - nie warto! Pomijając już nawet stracony czas czy koszty robocizny, często bywa tak, że klocki jednej firmy mogą gorzej współpracować z tarczami drugiego producenta. Krótko mówiąc, jeżeli wymiana hamulców to warto do tematu podejść kompleksowo.

Jak odpowietrzyć hamulce?

Jeżeli samodzielnie dokonujesz wymiany tarcz i klocków w swoim aucie, warto pamiętać o procedurze odpowietrzenia hamulców. Takie działanie zapewni układowi możliwość skutecznej pracy.

Jak odpowietrzać hamulce? W autach z systemem ABS należy wyłączyć zapłon i kilkanaście razy wcisnąć pedał, co pozwoli na usunięcie ciśnienia regulacji z układu. Kolejnym krokiem jest uzupełnienie zbiorniczka do pełna płynem hamulcowym oraz połączenie zaworu odpowietrzającego ze źródłem płynu hamulcowego. Tak długo należy “pompować” pedał hamulca, aż pojawi się opór świadczący o pojawieniu się przeciwciśnienia w układzie - gdy ten stanie się bardzo twardy, należy maksymalnie wcisnąć pedał, a potem zwolnić zawór odpowietrzania i pozwolić płynowi na odpłynięcie z układu. W chwili, gdy na pedale zmniejszy się ciśnienie, a w układzie przestaną pojawiać się pęcherzyki, można zakręcić zawór i napełnić zbiorniczek płynem.

Piszczące hamulce - co robić?

Czasem zdarza się, że nawet nowe hamulce zaczynają nieprzyjemnie piszczeć. W przypadku zupełnie nowych części może to oznaczać nieprawidłowy montaż - warto zlecić serwisowi sprawdzenie, czy aby okładziny cierne klocka nie dotykają przez cały czas powierzchni tarczy.

Z kolei w przypadku hamulców eksploatowanych od dłuższego czasu istnieje ryzyko ich zużycia. Może to być także objaw nadmiernego rozgrzania powierzchni tarczy lub po prostu zużycia klocków - w takim wypadku pozostaje tylko ich wymiana na nowe.

Najważniejsi producenci

Na świecie jest kilkadziesiąt firm zajmujących się produkcją układów hamulcowych oraz części do nich, a spośród nich najważniejszymi są:
Bosch (Niemcy)
TRW (USA)
ATE (Niemcy)
Brembo (Włochy)
Textar (Niemcy)
Każda z tych firm dostarcza swoje produkty na pierwszy montaż do wiodących fabryk samochodowych. I tak, produkty ATE używane są choćby w fabrykach BMW czy Volkswagena, podczas gdy podzespoły Textar dostarczane są do aut Porsche. Spośród tej piątki raczej trudno wyłonić zwycięzcę - chyba że w kategorii “cena”, w której produkty Boscha zazwyczaj okazują się bezkonkurencyjne.